โลกุตตระ - สัญญา10

เห็นกลไกการทำงานของขันธ์5 ในแต่ละขณะ ก็จะเห็นความจริง ขันธ์5 นั้นแปรปรวนไปเรื่อยๆ ไม่เที่ยง เปลี่ยนแปลงตามสภาพภายในอยู่ตลอดเวลา เอาแน่เอานอนไม่ได้ และที่จริงมันจะเอาอะไรของมันก็ไม่รู้ มันแค่ทำหน้าที่ของมันคือแปรปรวนไปเรื่อยๆ ขันธ์5 จึงไปยึดไม่ได้ ... ถ้ายึด ก็เหมือนยึดอากาศ จนเกิดเป็นทุกข์ เป็นพิษในกาย ในจิต สะสมไปเรื่อยๆ จนออกอาการ นี่คือ การเข้าถึง สัญญาตัวที่ 1 คือ ขันธ์5 นั้นเป็น อนิจจัง

ความจริงที่ว่านี้ น่าจะมาจากสมัยก่อนโน้น ที่พวกพราหณ บังคับให้เชื่อนั่นเชื่อนี่ ยึดนั่นนี่ แล้วเจ้าชายสิทธัตถะคงจะสงสัยมาก ให้ยึดอะไร มันไม่เห็นมีอะไร และก็โดนปิดหูปิดตา ไม่มีคำตอบที่แท้จริงของคำถามให้ จนในที่สุด ตรัสรู้ เห็นกลไกการทำงานของขันธ์5 เป็น อนิจจัง จึงรู้ว่า มันเป็นสิ่งที่ยึดไม่ได้ ไม่มีอะไรให้ยึด ... มันมีแต่ความจริง ของการแปรปรวนไปเรื่อยๆ

นี่คือความ เป็นโลกุตตระ อย่างเต็มตัว ถ้า ได้เห็นแล้ว จะเกิด ญานทัสสนะ ขึ้น นั่นหมายความว่า ญาน16 ครบแล้ว ณ จุดนี้แล้ว จึงบังเกิด ญานทัสสนะ ตัวนี้ขึ้น