6 ลำดับธรรม เป็นหลักแนวทางที่พระพุทธเจ้าพร่ำสอน ตลอด 45 ปี หลังจากตรัสรู้
 

เห็นทุกข์         ................................... อุปาทานนั้นคือทุกข์ อุปาทานคือการคิด คิดยึดสิ่งเศร้าหมอง ยึดความพัวพัน

เห็นมิจฉาทิฏฐิ ................................... ทิฏฐิุ62 ยึดความมีความไม่มี ความเที่ยงความไม่เที่ยง ยึดการบรรลุวิเศษ

   จตุุตถฌาน     ...................................  สติบริสุทธิ์ สมองหยุดทำงานเหลือแต่ส่วนการหายใจและหัวใจเต้น

   ไตรลักษณ์ ทำให้แจ้ง 1,2 แจ้ง  ... สิ่งใดไม่เที่ยงสิ่งนั้นเป็นทุกข์ สิ่งใดเป็นทุกข์สิ่งนั้นย่อมแปรปรวนไปเป็นปกติธรรมดา

   ชำระล้างจิต    .................................... ล้างนิวรณ์5 ด้วยการหยุดคิด ด้วยจิตอารมภ์เดียว

สุดปลายทาง  ............................ ความไม่มีอะไรนั้นได้สุดแค่นี้ - ไม่สนองต่อผัสสะใดๆอีก

 

 

เพราะความเบื่อหน่าย เพราะคลายกำหนัด เพราะดับ เพราะไม่ถือมั่น 

จึงหลุดพ้นดีแล้ว เป็นอันเสร็จกิจแล้ว ย่อมไม่มีวัฏฏะเพื่อความปรากฏอีก.

 

 

 สัญญา 10 พึงระลึก เพื่อความเป็นโลกกุตตระธรรม
 

1 ขันธ์5 อนิจจัง..
2 อายะตะนะ เป็นอนัตตา..
3 ในร่างกาย มีแต่ปฏิกูลเป็นของไม่งาม..
4 ร่างกาย เต็มไปด้วยโรคภัย เจ็บป่วย..
5 ไม่ยินดี ละ บรรเทา หมดสิ้นไป ถึงความไม่มี ในอกุศลธรรมทั้งปวง..
6 ธรรมชาตินั้น ปราศจาก กิเลส และ กองทุกข์ทั้งปวง ..
7 ธรรมชาตินั้น เป็นที่ดับ กิเลส และ กองทุกข์ทั้งปวง ..
8 หยุดความถือมั่น สลายอุปาทานทั้งปวง..
9 หยุดความคิด ..
10 อานาปานะสติ ..